Użytkownicy USA
Początkowo samoloty A-10 były postrzegane przez dowództwo Sił Powietrznych USA jako mało wartościowe. USAF były nastawione na latające z dużymi prędkościami i na dużych pułapach samoloty odrzutowe F-15 i F-16, pozostawiając „brudną robotę” bliskiego wsparcia śmigłowcom Armii.
W latach 80. XX wieku zaplanowano użycie wolno latających na niskich pułapach samolotów A-10 przeciwko stacjonującym w Europie Wschodniej czołgom radzieckim.
W 1991 roku podczas wojny w Zatoce Perskiej samoloty Thunderbolt II dowiodły swej skuteczności, niszcząc ponad 1000 czołgów, 2000 pojazdów wojskowych i 1200 stanowisk artylerii, o wiele więcej niż spodziewali się planiści wojskowi. Pięć samolotów zostało zestrzelonych, głównie przez samobieżne zestawy przeciwlotnicze ZSU-23-4Szyłka.
W latach 90. XX wieku wiele samolotów A-10 przystosowano do roli forward air control(FAC), zmieniając ich oznaczenie na O/A-10. W tej wersji samolot jest uzbrojony w sześć zasobników zawierających po pięć pocisków rakietowych Zuni kalibru 127 mm z głowicami dymnymi lub z białym fosforem służącymi do oznaczania celów. O/A-10 zachowały zdolność do używania systemów uzbrojenia samolotów A-10.
A-10 służyły ponadto w Kosowie podczas wojny w 1999 i podczas inwazji na Afganistan w 2001, stacjonując w bazie w Bagram. Podczas II wojny w Zatoce Perskiej w 2003 przerzucono do Iraku sześćdziesiąt samolotów A-10, z których jeden został zestrzelony niedaleko Międzynarodowego Portu Lotniczego w Bagdadzie.
Podczas misji pilotom A-10 zdarzało się ostrzelać przez pomyłkę jednostki sprzymierzone (friendly fire). W 1991 jeden z samolotów ostrzelał przez pomyłkę dwa brytyjskie bojowe wozy piechoty FV 510 Warrior (z 37 zaparkowanych), zabijając dziewięciu żołnierzy. Kolejne brytyjskie opancerzone pojazdy rozpoznawcze Scimitar zostały ostrzelane podczas wojny w Iraku w 2003. Także amerykańscyMarines dostali się pod ostrzał samolotu A-10, kiedy przez pomyłkę zaatakowano ich pojazdy AAV podczas bitwy o An Nasiriyah.
Planuje się, że samoloty A-10 pozostaną w służbie Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych do 2028, do momentu zastąpienia ich przez samoloty JSF.
W 2005 wszystkie egzemplarze zmodyfikowano do wersji C z nowocześniejszymi systemami sterowania i ECM oraz możliwością przenoszenia inteligentnych bomb. Prawdopodobnie samoloty tego typu pozostaną w służbie jeszcze dłużej ze względu na niską cenę i unikatowe własności, takie jak zdolność do wolnego lotu i zabudowane działko, których nowe samoloty typu JSF nie będą w stanie spełnić.
Samoloty A-10 były określane przez wrogie wojska różnymi nazwami. Podczas I wojny w Zatoce w 1991, załogi irackich czołgów nazywały je Szepczącą Śmiercią (tą samą nazwą określano podczas II wojny światowej samoloty Bristol Beaufighter). W 2003 po klęsce wojsk irackich złapani żołnierze nazywali A-10 mianem Diabelski Krzyż(prawdopodobnie od charakterystycznej sylwetki samolotu z prostymi skrzydłami). Tej samej nazwy użył Tom Clancy w swej książce Czerwony sztorm (tytuł oryginału Red Storm Rising) napisanej w 1986.
A-10A Thunderbolt II podczas operacji Pustynna Burza (Irak, 1991)
Iracka Szyłka zniszczona w czasie Pustynnej Burzy w 1991
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  Stany Zjednoczone |
| Producent | Fairchild Aircraft |
| Typ | szturmowy, bliskiego wsparcia |
| Konstrukcja | półskorupowa metalowa z elementami tytanu |
| Załoga | 1 pilot |
| Historia | |
| Data oblotu | 5 października 1972 |
| Lata produkcji | październik 1975 – obecnie |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2 × General Electric TF34-GE-100A |
| Ciąg | 40,3 kN każdy |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 17,53 m |
| Długość | 16,62 m |
| Wysokość | 4,47 m |
| Powierzchnia nośna | 47,01 m² |
| Masa | |
| Własna | 11 321 kg |
| Użyteczna | 13 782 kg |
| Startowa | 22 680 kg |
| Uzbrojenia | 7 250 kg |
| Paliwa | 4 853 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 834 km/h |
| Prędkość przelotowa | 555 km/h |
| Prędkość minimalna | 370 km/h |
| Prędkość wznoszenia | 1 828 m/min |
| Pułap | 13 715 m |
| Zasięg | 4 148 km |
| Promień działania | 476 km misje przeciwpancerne 463 km misje bliskiego wsparcia |
| Rozbieg | 1219 m |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 × działko GAU-8/A Avenger kal. 30 mm 1350 pocisków 8 węzłów podskrzydłowych i 3 podkadłubowe dla * bomb (Mk 82, Mk 83, Mk 84, BLU-1, BLU-27/B Rockeye II, CBU-52/71, GBU-10, GBU-12, GBU-16, GBU-24) * pocisków rakietowych (AGM-65 Maverick, AIM-9 Sidewinder, LAU-68 Hydra kalibru 70 mm i 127 mm) |
|
| Wyposażenie dodatkowe | |
| pułapki termiczne i radarowe, urządzenia zakłócające ECM, zasobnik ECM ALQ-131 | |
| Użytkownicy | |
| USA | |
Dzięki zastosowaniu prostych skrzydeł o sporej cięciwie (i wynikającej z tego dużej powierzchni nośnej) A-10 posiada doskonałą zwrotność przy małych prędkościach i niskim pułapie. Te same skrzydła umożliwiają mu krótki start i lądowanie (STOL), pozwalając operować z lotnisk z krótszymi pasami startowymi (np. lotnisk polowych, znajdujących się blisko linii frontu). Samolot może prowadzić loty patrolowe na pułapie poniżej 300 metrów z widocznością pola walki o promieniu 2,4 km z relatywnie niskimi prędkościami rzędu 300 km/h, pozwalającymi na skuteczniejszy atak celów naziemnych niż w przypadku szybkich samolotów myśliwsko-bombowych.Konstrukcja samolotu jest specjalnie wzmocniona, aby zwiększyć szansę przetrwania bezpośrednich trafień pociskami przeciwpancernymi i burzącymi o kalibrze do 23 mm. A-10 posiada potrojone systemy sterowania lotem i podwojone instalacje hydrauliczne wspomagane systemami ręcznymi. Dzięki takim zabezpieczeniom możliwy jest lot i lądowanie z niesprawnymi instalacjami hydraulicznymi lub nawet częściową utratą powierzchni nośnej skrzydeł. Ponadto samouszczelniające się zbiorniki paliwa zabezpieczono dodatkowo pianką zabezpieczającą przed powstaniem pożaru.
Zarówno kabina pilota, jak i najważniejsze systemy sterowania chronione są pancerzemtytanowym o masie 400 kg (tzw. wanna tytanowa). Wyloty spalin z silników odrzutowych usytuowane są powyżej stateczników poziomych i pomiędzy dwoma podwójnymistatecznikami pionowymi, dzięki czemu zredukowano źródło ciepła (sygnaturę), zmniejszając prawdopodobieństwo trafienia pociskami rakietowymi naprowadzanymi napodczerwień. Takie usytuowanie silników chroni je także częściowo przed ogniem obrony przeciwlotniczej, ponieważ podczas ataku zasłaniają je powierzchnie skrzydeł i usterzenia ogonowego. Ponadto samolot jest w stanie kontynuować lot z całkowicie odstrzelonym jednym silnikiem.
Thunderbolt II może operować ze zbudowanych prowizorycznie baz blisko pola walki. Może być także w łatwy sposób obsługiwany i naprawiany dzięki posiadaniu unikalnej cechy wymienności prawych i lewych części, poczynając od elementów silników, podwozia głównego, a na statecznikach pionowych kończąc. Wbudowana drabinka umożliwia pilotowi wejście do kabiny bez pomocy obsługi naziemnej, a niskociśnieniowe ogumienie bardzo wytrzymałego podwozia głównego i małe obciążenie powierzchni skrzydła pozwalają na start i lądowanie na krótkich, prowizorycznych pasach startowych. Możliwe jest także użytkowanie go ze zniszczonych lotnisk. Maszyna ta została zaprojektowana w taki sposób, aby możliwa była jej obsługa, tankowanie i uzbrojenie przy wykorzystaniu minimalnej ilości dodatkowych narzędzi.Zdolność do operowania z lotnisk przyfrontowych jest korzystna ze względu na wymagania bliskiego wsparcia i konieczna ze względu na niską prędkość samolotu A-10 i związaną z nią długotrwałość lotu na oddalone pola walki.
| Uzbrojenie | |
|
|
| Wyposażenie dodatkowe | |
| pułapki termiczne i radarowe, urządzenia zakłócające ECM, zasobnik ECM ALQ-131 |
A-10 Thunderbolt II wystrzeliwuje AGM-6 Maverick
GAU-8 / A Avenger Gatling gun obok Volkswagena Garbusa
Działko GAU-8/A Avenger podczas strzelania
Działko GAU-8/A Avenger w przybliżeniu
AIM-9 Sidewinder
Rodzina bomb typu JDAM
Pierwsze wersje A-10 nie posiadały systemów wspomagających naprowadzanie uzbrojenia i obliczanie zasięgu od celu i punktu uderzenia pocisków, co ograniczało ich możliwości do ataku tylko przy pomocy działka i pocisków rakietowych w zakresie bezpośredniej widoczności lub samonaprowadzających pocisków AGM-65 Maverick transmitujących obraz z telewizyjnej głowicy naprowadzającej do kabiny pilota.
Dużo później samolot Thunderbolt II został wyposażony w autopilota, urządzenia ostrzegające o niebezpieczeństwie kolizji z ziemią i systemy wspomagające naprowadzanie nowoczesnej broni kierowanej. Obecnie używane samoloty A-10 są zdolne do wykonywania zadań nocnych przy zastosowaniu gogli noktowizyjnych. W 1999 roku wyposażono go w nowe systemy nawigacyjne oparte na GPS.
Działko GAU-8/A Avenger w przybliżeniu
Chociaż samolot A-10 może przenosić znaczną ilość uzbrojenia podwieszanego, to głównym jego uzbrojeniem pozostaje siedmiolufowe działko systemu Gatlinga GAU-8/A Avenger kalibru 30 mm. To najpotężniejsze wielolufowe działko lotnicze, wokół którego jest właściwie obudowany kadłub samolotu A-10, strzela pociskami przeciwpancernymi z rdzeniem ze zubożonego uranu z szybkostrzelnością 4200 pocisków na minutę. Pociski z tego działka charakteryzujące się znaczną masą i dużą prędkością wylotową umożliwiają zniszczenie każdego czołgu. Zamontowano je niesymetrycznie, nieco w lewo od podłużnej osi samolotu i pod kątem 3° w dół, umożliwiając skuteczniejsze ostrzeliwanie celów naziemnych.
A-10 